Czy akt notarialny można odwołać lub unieważnić?
Zasadniczo nie można „odwołać” aktu notarialnego, tak jak cofnięcia podpisu pod zwykłym dokumentem. Akt notarialny ma moc prawną i wywołuje skutki od chwili podpisania. Istnieją jednak określone sytuacje, w których możliwe jest uchylenie skutków aktu:
1. Odwołanie czynności jednostronnych
Jeśli akt notarialny dokumentuje czynność jednostronną (np. pełnomocnictwo lub testament), to można ją odwołać – także u notariusza.
Przykład: Osoba udzieliła pełnomocnictwa do sprzedaży mieszkania – może je w każdej chwili odwołać, sporządzając nowy akt notarialny.
Przykład: Testator sporządził testament notarialny – może go odwołać, zmieniając lub sporządzając nowy.
2. Odwołanie umowy za zgodą stron
W przypadku umów dwustronnych (np. sprzedaży, darowizny, zniesienia współwłasności), akt notarialny może zostać unieważniony wyłącznie za zgodą obu stron, poprzez zawarcie nowej umowy – również w formie aktu notarialnego.
Przykład: Strony chcą rozwiązać umowę darowizny – muszą ponownie udać się do notariusza i zawrzeć stosowny akt.
3. Unieważnienie aktu przez sąd
Jeżeli któraś ze stron uważa, że działała pod wpływem błędu, podstępu, groźby lub nie miała zdolności do czynności prawnych, może zaskarżyć akt notarialny w sądzie.
Sąd może unieważnić akt, jeżeli udowodni się, że czynność została dokonana:
-
bez świadomości lub swobody,
-
z naruszeniem przepisów prawa,
-
przez osobę nieposiadającą zdolności prawnej (np. ubezwłasnowolnioną).
To jednak proces skomplikowany i czasochłonny, wymagający przedstawienia dowodów.
4. Wypowiedzenie skutków aktu (np. umowy najmu, pełnomocnictwa)
Niektóre czynności prawne zawarte w formie aktu notarialnego mają charakter ciągły lub warunkowy – np. pełnomocnictwo czy najem okazjonalny. Można je wypowiedzieć zgodnie z zapisami umowy lub przepisami prawa, ale sam akt pozostaje ważnym dokumentem.
Podsumowanie
-
Nie można jednostronnie odwołać lub unieważnić podpisanego aktu notarialnego dotyczącego umowy.
-
Czynności jednostronne (np. pełnomocnictwo, testament) można odwołać u notariusza.
-
W wyjątkowych przypadkach możliwe jest unieważnienie aktu przez sąd – przy istnieniu ważnych podstaw.
-
Umowy zawarte w formie aktu mogą być zmienione lub rozwiązane tylko za zgodą wszystkich stron.
Jeśli masz wątpliwości co do podpisanego aktu, planujesz jego odwołanie lub potrzebujesz porady prawnej – zapraszam do mojej kancelarii notarialnej i zapoznaniem się z cennikiem notariusza. Udzielę fachowego wsparcia i pomogę dobrać najlepsze rozwiązanie.
Więcej odpowiedzi na notarialne pytania znajdziesz tutaj